Sơn son thếp vàng là thuật ngữ đã có từ rất lâu và là một nghề đã có cách đây hơn 10 thế kỷ, chủ yếu ở miền Bắc nước ta. Trong tín ngưỡng tâm linh của người Việt, thếp vàng là nét văn hóa ấn tượng và cao cấp nhất trong việc chế tác các sản phẩm tâm linh. Các sản phẩm thếp vàng thường có giá rất cao và nằm trong phân khúc sản phẩm cao cấp.
Sơn son thếp vàng là gì?
Thếp vàng là kỹ thuật trang trí dán lớp vàng lá, cũng gọi là vàng quỳ, thật mỏng lên mặt các vật dụng bằng gỗ, đá, và kim loại để tạo màu sắc bằng vàng. Cách thếp vàng truyền thống là dán vàng bằng tay nhưng trong thời hiện đại thì cũng có thể thếp vàng bằng hóa học và điện lực, tức mạ vàng.
Sản phẩm ở trạng thái bình thường vốn đã có những đường nét và sắc thái tinh xảo, khi được thếp lên một lớp vàng sẽ vô cùng tinh tế và sang trọng.
Các sản phẩm được thếp vàng thường được đặt ở những nơi linh thiêng và trang trọng nhất như tượng Phật, tượng danh nhân,… Ở những nơi thờ cúng như đền, chùa thể hiện sự quyền uy và cao quý. Ở những nơi trưng bày như bảo tàng, lại có tác dụng tạo điểm nhấn thu hút người xem.
Theo năm tháng, những sản phẩm được thếp vàng càng trở nên có giá trị. Bản thân chất liệu làm nên sản phẩm đã rất bền, khi được thếp lên lớp vàng hoặc bạc giống như một lớp bảo vệ vật liệu rất tốt . Trải qua nhiều tháng năm, tình trạng của sản phẩm về màu sắc và chất lượng vẫn còn ngyên vẹn.
Sơn son thếp vàng là nghề, là những sản phẩm gắn liền với lịch sử dân tộc. Do đó luôn luôn trường tồn với thời gian.
Các công đoạn làm nên tác phẩm sơn son thếp vàng
Để hoàn thành một bức tượng sơn son thếp vàng tốn rất nhiều thời gian. Những bức tượng nhỏ sẽ mất vài tuần, những pho tượng lớn hơn như thếp vàng tượng Phật cỡ lỡn phải tính thời gian theo tháng. Các bước làm nên tác phẩm rất kỳ công, trải qua nhiều công đoạn với yêu cầu kỹ thuật cao.
Quy trình thếp vàng trải qua lần lượt 3 bước hom, cầm và thếp lần lượt như sau:
Đầu tiên cần phải xử lý phần thô của bức tượng cần thếp. Làm cho bề mặt nhẵn bóng bằng giấy ráp, sau đó phủ lên một lớp sơn dày để ngăn chặn sự nứt gãy của gỗ và các vết rỗ của đồng.
Quá trình sơn được gọi là Hom, đòi hỏi một số yêu cầu nghiêm ngặt:
- Thứ nhất, loại sơn dùng để hom phải là sơn ta được cắt từ cây trộn với đất, pha loãng sau đó quét lên bức tượng.
- Thứ hai, nghệ nhân phải hom từ 1 đến 3 nước sơn cho tới khi đạt yêu cầu, sau đó tiến hành mài và lót thêm 5 đến10 nước sơn cuối.
Tùy theo mùa và tình hình thời tiết mà thời gian khô của các lớp sơn có sự khác nhau. Trung bình, thời gian sơn lớp sơn đầu tiên đến khi hoàn thiện lớp cuối cùng sẽ mất khoảng 15 ngày. Trước khi mang đi thếp vàng, sản phẩm còn được phết một lớp sơn cầm để khóa.
Sau khi hoàn thành hom và cầm cầu kỳ phức tạp, bước cuối cùng là thếp vàng lên bức tượng. Vật dụng để dát vàng lên pho tượng là lá quỳ (loại lá đặc biệt được làm từ giấy dó, quét lên một loại mực làm từ nhựa thông, mùn cưa, hồ và keo da trâu).
Một chỉ vàng trung bình dập thành một nghìn tờ giấy, nếu đem trải ra sẽ có diện tích hơn 1m2. Lá vàng sau khi đập dập, gỡ và cắt nhỏ được xếp xen kẽ vào giữa lá quỳ.
Nhiệm vụ của người thợ là phải cầm lá quỳ sao cho lá vàng dính vào giấy, sau đó dán lên sản phẩm nhưng không được dí tay. Cuối cùng, nghệ nhân dậm vàng (hay lau vàng) một cách tỉ mỉ để sản phẩm không bị rạn và mất đi độ bóng.
Ý nghĩa của việc sơn son thếp vàng
Sơn son thếp vàng không quý bởi giá trị tạo hình của đồ vật, mà quan trọng là tính giá trị về mặt tinh thần. Bởi vậy mới có nghề sơn son thếp vàng, không chỉ thếp vàng một lần mà có thể làm lại nhiều lần, giúp cho những bức tượng, hoặc đồ vật được “sống” lại qua nhiều thế hệ và càng ngày càng có giá trị.
Vật được chọn để thếp vàng chắc chắn phải được tin tưởng, có ý nghĩa và được coi trọng do đó mới được biến thành vật có giá trị lớn, phổ biến thường thấy nhất là thếp vàng tượng Phật, thếp vàng đồ thờ cúng. Và màu sắc được chọn là vàng không chỉ bởi vàng là chất liệu cao quý làm tôn lên nhiều lần giá trị của sản phẩm mà còn bởi những ý nghĩa sau:
- Màu vàng gắn với sự cao quý và sang trọng.
- Màu vàng là màu của nhà Phật, gắn liền với sự giải thoát.
Có thể nói rằng thếp vàng là nét văn hóa gắn liền với nền nông nghiệp lúa nước của Việt Nam. Bởi có phần mang màu sắc nâu trầm, có chỗ lại ánh lên màu vàng kim quyền lực, sang trọng.
Thể hiện cho mong muốn và khát vọng về cuộc sống ấm êm, no đủ mà vẫn rất gần gũi, gắn bó mật thiết với không gian văn hóa tâm linh. Thếp vàng tuy sáng mà không chói, tuy sang trọng mà không quá hào nhoáng, và có chiều sâu.
Tại sao nên lựa chọn dịch vụ thếp vàng, dát vàng tại Vua đồ đồng?
Với tuổi đời 20 năm từ năm 2000 trong ngành sản xuất và cung cấp đồ đồng, đồ thờ cúng, dịch vụ thếp vàng, mạ vàng,… Vua đồ đồng (Dung Quang Hà) tự hào là một trong những cơ sở cung cấp dịch vụ sơn son thếp vàng, thếp vàng tượng phật,… số 1 tại Việt Nam.
Quy trình tiếp nhận và xử lý dịch vụ tại Vua đồ đồng như sau:
- Bước 1: Khách hàng gửi sản phẩm hoặc yêu cầu dát vàng các sản phẩm mà khách đã có sẵn. Hoặc khách có thể lựa chọn các sản phẩm của Vua đồ đồng để dát.
- Bước 2: Xưởng tiếp nhận sản phẩm của khách hàng và tiến hành các công đoạn. Nếu là công trình hoặc dát vàng tận nhà, đội ngũ thợ và nghệ nhân sẽ đến tận nơi để dát vàng cho quý khách.
- Bước 3: Trong quá trình dát vàng, khách hàng có thể đến tận xưởng để trực tiếp chiêm ngưỡng quá trình dát vàng
- Bước 4: Hoàn thiện sản phẩm, đóng gói sản phẩm cẩn thận, kèm phiếu bảo hành và giao hàng tận nhà khách hàng.
Các sản phẩm của Vua đồ đồng sản xuất trực tiếp tại xưởng, không qua bên thứ 3. Nguyên liệu đồng thanh khiết 100% được sản xuất bởi những người thợ lành nghề tại làng nghề Ý Yên – Nam Định truyền thống. Bảo hành sản phẩm trọn đời và hỗ trợ quý khách hàng 24/7 qua số hotline:
